'Dan zit ik toch huilend bij Van der Valk, nou en?'
Naar aanleiding van mijn column over de 'gezellig beladen' decembermaand sprak ik Eva Bronsveld (47), auteur van het boek Temperamentvolle Kinderen. Ik ken Eva niet anders dan opgewekt, positief én realistisch. Ze is moeder van drie pubers uit een eerdere relatie én van kleuter Sep die zij samen kreeg met haar man Maurice. Vorig jaar overleed Maurice na een kort ziekbed.
Hoewel ik Eva regelmatig spreek, praten we zelden over zijn overlijden. Omdat ik dat niet gepast vind - of ongemakkelijk? Maar al snel blijkt: ongemakkelijk... voor wíe? Na mijn stamelende intro (ik hoorde het zelf ook) valt Eva met de deur in huis. “Ik merk dat jij heel voorzichtig praat over de dood en er nogal omheen draait, voor mij hoeft dat niet, hoor,” lacht ze. “De dood is voor mij niet beladen, er zit geen kramp op. Er is verdriet, er is gemis, maar ik ben daar oké mee: ik loop er niet voor weg.”
Kim: Oké... Meteen al verfrissend dit.
Eva: "De dood is voor mij nooit een taboe geweest, het hoort er ‘gewoon’ bij. Het leven bestaat nou eenmaal niet uit alleen maar eenhoorns en regenbogen. Toegegeven..." zegt ze met een knipoog. "Het overlijden van Maurice was wél een situatie voor gevorderden. Als mensen zo vroeg doodgaan, zoals in het geval van mijn man en jouw moeder, dan gaat het verder dan alleen het overlijden zelf, die consequenties grijpen enorm in op het dagelijkse leven. En dan komt het aan op levenskunst: hoe sta je in het leven? Onze gedachten en verwachtingen bepalen een groot deel van ons lijden. Tegenslag, verdriet, rouw, we hebben allemaal wel iets wat we liever anders zouden zien, uiteindelijk gaat het erom: kun je de dingen accepteren zoals ze zijn, want zo ja, dan scheelt dat veel ellende. Of zoals Byron Katie mooi zegt: ‘You don’t have to like reality, it’s just easier if you do."
K: Dat klinkt wel echt behoorlijk in balans, Bronsveld.
"Het betekent niet dat ik geen verdriet heb, hè! Ik heb ongelooflijk veel gehuild – nog steeds, ik ben echt een vergiet – maar een dag waarop ik veel huil beschouw ik niet als een zware dag, dan is dat ‘gewoon een dag waarop ik veel gehuild heb’- meer niet. We beschouwen huilen vaak onterecht als iets negatiefs, terwijl: het is verwerking van verdriet. Elke keer dat je huilt, laat je wat los, huil je niet, dan hou je het binnen. Niet doen. Het feit dat we bijvoorbeeld vrouwenkiesrecht hebben is niet omdat iedereen zijn boosheid heeft onderdrukt, maar juist omdat iemand opstond! Alle emoties horen erbij."
K: Het is niet of-of, maar en-en?
